Zwijgen in het Vlaams

Tijdens de Belgische UFO-golf, tussen 1989 en 1991 werden honderden meldingen gedaan van driehoekige vliegende objecten die meestal ’s nachts vaak stil in de lucht hingen of langzaam bewegend en voorzien van lichten. De meldingen werden overwegend in Wallonië, vooral rond Eupen, Wavre en Glons gedaan. Ook in Vlaanderen werden enkele waarnemingen genoteerd. Getuigen in eerste lijn waren 2 rijkswachters (op de grond) en later militaire piloten (F-16’s) die op 30/31 maart 1990 werden ingezet om een object te onderscheppen. Zij registreerden “onmogelijke manoeuvres”, maar vonden visueel… niets. De luchtmacht publiceerde uiteindelijk een rapport, maar dat was vaag en zonder sluitende conclusie, zoals “We konden het object niet identificeren” en daar bleef het bij. Dossier gesloten. Next?

Wat deze golf uniek maakt, is dat officiële getuigen van rijkswachters hun verklaringen publiek deden, tenminste tot op zekere hoogte. Er zijn aanwijzingen dat sommige agenten achteraf werden teruggefloten en er intern druk werd uitgeoefend om de zaak “te relativeren”. Journalisten uit die tijd – en wij als onderzoekers – kregen geen toegang tot bepaalde info. Ook Belgische piloten hebben objecten gemeld die niet op radar verschenen, of juist wel op radar maar onzichtbaar bleven voor het oog. Een absurde paradox, tenzij je uitgaat van… een opgezette zaak. Want wat we weten was dat er in sommige gevallen de communicatie met de grond tijdelijk uitviel tijdens de waarneming. Objecten maakten abrupte koerswijzigingen die fysieke wetten lijken te tarten. Toch merkwaardige optekeningen. Maar werd er iets mee gedaan? Noppes. 

België en de doofpot?

België is geen VS, Frankrijk of Rusland – we hebben geen CIA of geheime luchtmachtbasis in de Ardennen (voor zover we weten). Maar ook hier zien we een patroon van stilte na initiële openheid. De Belgische UFO-golf kreeg internationale aandacht, maar de officiële communicatie stopte abrupt na de jaren ’90. Geen verdere updates, geen parlementaire vragen, niets. Alsof iemand zei: "Dat was het, terug naar het weerbericht. Er zijn tientallen serieuze Belgische getuigenissen, inclusief door mensen in uniforme beroepen. En toch lijkt het officiële discours te stoppen zodra de vragen te lastig worden. Zijn er echt geen verklaringen? Of heeft België gewoon geleerd om, net als andere landen, vriendelijk te glimlachen… en verder te zwijgen? "Wat niet kan worden verklaard, wordt best verzwegen." – Anonieme defensiebron

Na alle getuigenissen, radarcontacten en militaire stiltes rijst de vraag: hoe kijken Belgische experts zelf naar dit fenomeen? We doken in de archieven, interviews en publicaties van Belgische wetenschappers en ufologen – en het debat blijkt levendiger dan je denkt.

De academische wereld lijkt in België grofweg verdeeld in twee kampen:

• De sceptici, zoals sommige fysici en luchtvaartdeskundigen, houden het op fouten in waarneming, psychologische projecties of onbekende militaire technologie.

• De voorzichtige open geesten, meestal buiten het klassieke academische circuit, vragen om verder onderzoek zonder de zaak bij voorbaat te ridiculiseren.

De Belgische ufologische gemeenschap, met organisaties zoals SOBEPS, Ufo-Belgium, Calestia en ikzelf verzamelde jarenlang getuigenissen, analyseerde data en bracht rapporten uit. In hun bevindingen zijn ze genuanceerd:

• Ze bevestigen dat veel meldingen natuurlijke of menselijke verklaringen hebben.

• Maar een hardnekkige minderheid blijft over – met karakteristieken die niet makkelijk weg te wuiven zijn.
  

SOBEPS ( in middels opgeheven) publiceerde twee dikke dossiers over de Belgische UFO-golf. Volgens hen was er geen enkel bewijs voor een grootschalige hoax, massahysterie of buitenlandse technologie. Ufo-Belgium en Calestia brachten een aantal rapporten uit die zeer gedetailleerd waren en uiteindelijk tot de slotsom kwamen dat het om experimenterend spionagevliegtuigen gingen die een beetje proefdraaide in België. Het experiment was om te kijken: hoe reageert een bevolking en het militair apparaat als er vreemde – voor ons Amerikaanse spionagetoestellen- ons land doorkruisen.

Zowel wetenschappers als ufologen botsen op dezelfde muur: gebrek aan data. Of beter gezegd, gebrek aan toegang tot data. Vragen aan defensie blijven onbeantwoord. Radaropnames verdwijnen. En officiële instanties hullen zich in stilzwijgen. Toeval, onkunde… of een strategie van afleiding?  “Zolang men blijft doen alsof het niet bestaat, hoeven ze het niet te verklaren.” Zeg ik dan.

Ik zie de Belgische UFO-golf als een uniek spanningsveld tussen officiële onwil en publieke verwondering. Volgens mij wijst het patroon van gebeurtenissen op een structurele ontkenningscultuur, eerder dan op louter onkunde of toeval. De Belgische case toont aan hoe overheden liever niets zeggen dan iets toegeven wat ze niet begrijpen. En net dát is het verstikkende aspect: de stilte is geïnstitutionaliseerd. Ik pleit voor een gedepolitiseerd en burgergericht onderzoek model, waarbij getuigen serieus genomen worden en data transparant wordt gedeeld – of het nu over exotische technologie gaat of niet. Het publiek hoeft geen aliens, het publiek wil eerlijkheid.

Conclusie: Het UFO-fenomeen in België wordt niet alleen gedragen door anekdotes of wilde verhalen, maar ook door stemmen uit wetenschap en onderzoek. En precies dát maakt het des te moeilijker om het zomaar weg te lachen. Wat denk jij? Wordt het tijd voor een open debat, of blijft dit een voetnoot in onze collectieve ontkenning? Daarom schrijf ik aan een boek: 80 jaar Ufologie: De waarheid bijna nabij (De ontnuchtering) dat een uitnodiging wordt tot open debat, gebaseerd op onderzoek, bronnen en het recht van elke burger om te weten. Niet als sluitstuk, maar als begin van een eerlijke, volwassen dialoog over wat we wél weten – en wat nog steeds in nevelen gehuld blijft.

-Door Marc Broux-